Buddhism

දඔදෙනි කතිකාවත සහ භික්ෂු සමාජය - පරිච්ඡේද පහකින් සමන්විත මෙම ශාස්ත්‍රීය ග්‍රන්ථය කතිකාවත් හා ලංකාවේ මධ්‍යකාලීන සංඝ සමාජය පිළිබඳ ඓතිහාසික තොරතුරු රැසක් විද්වත් පාඨකයාට සමීප කරවයි. 

ශ්‍රී ලාංකේය භික්ෂුණී සමාජය 

පොළොන්නරු හා දඹදෙණි කතිකාවත් - පොළොන්නරු හා දඹදෙණි කතිකාවත් ඇසුරින් මධ්‍යකාලීන ලාංකික භික්ෂු සමාජය පිළිබඳව කෙරෙන ඓතිහාසික හා සමාජවිද්‍යාත්මක අධ්‍යනයක් වන මෙම ග්‍රන්ථය පූජ්‍ය මහාචාර්‍ය යටදොළවත්තේ ධම්මවිසුද්ධි හිමිපාණන් විසින් කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ ශාස්ත්‍රපති උපාධිය සඳහා ඉදිරිපත් කරන ලද පර්‍යේෂණ කෘතියයි.

නිකාය සංග්‍රහය හෙවත් ශාසනාවතාරය - ගම්පොල යුගයෙහි බිහි වූ අමරණීය කෘතියක් හැටියට නිකාය සංග්‍රහය පිළිගෙන තිබේ. නිකායයන්ගේ සංක්ෂිප්ත එක්කිරීම නිකාය සංග්‍රහ යන්නෙන් හැඳින්වේ. ශාසනයට බැසීම යන අරුතින් එය "ශාසනාවතාරය" යනුවෙන් හැඳින්වේ. මෙය රචනා කළේ ගම්පොල අති ප්‍රසිද්ධ පඬිවරයකු වූ ද්විතීය ධර්මකීර්ති මාහිමියි.
බෙහෙවින් ශාසනික ඉතිහාසයත්, ලංකා ඉතිහාසයත්, සාහිත්‍ය ඉතිහාසයත් සමසමව පිරික්සන අයෙකුට නිකාය සංග්‍රහය අත්‍යවශ්‍ය අත්පොතකි. 

කුදුසික විවරණය - කුදුසික විවරණය ලිවීමෙන් වැලිගම ඤාණරතන නායක ස්ථවිරයන් විසින් කරන ලද ශාසනෝපකාරී මහඟු සේවය එදා මිහිඳු මාහිමියන් පළකළ අදහස සුස්ථිර කිරීමකි. උගතුන් වූ පමණට හැම දෙනා ම ලේඛකයෝ නොවෙත්. ලේඛකයන් පමණට ම පාණ්ඩිත්‍යය ඌන වූ අය සිටිති. කුදුසික විවරණය කියවීමේ දී ග්‍රන්ථකරණයෙන් ලේඛනයෙන් පාණ්ඩිත්‍යයෙන් අංග සම්පූර්ණ විද්වතෙකු අප හමුවෙහි විද්‍යාමාන වේ. 

Buddhist Nuns - In this book Dr. Wijayaratna explains how this community was started by the Buddha in the 5th century BCE, and how it developed gradually. To show the motivation and the way of life of these ordained women, the author uses the oldest texts of the Pali canon. Several chapters of this book discuss the position of Buddhist nuns in the field of the three famous monastic themes: poverty, chastity and obedience. 

බෞද්ධ පැවිදිසි නීතිය - බෞද්ධ පැවිදිසි නීතිය පිළිබඳව සිංහල භාෂාවෙන් ග්‍රන්ථයක් නොමැති බව වටහා ගත් මහාචාර්ය මාරසිංහ මහතා එම අඩුව පිරවීමට, මුල් කෘතියේ අඩංගු බෞද්ධ පැවිදිසි නීතිය පිළිබඳ පරිච්ඡේද සතර දීප්ත හොරගොඩගේ සහයෙන් විධිමත් ලෙස පරිවර්තන කොට මෙසේ ප්‍රකාශයට පත් කෙරිණි.

සිවුරු හැර යැම - බුද්ධ ශාසනය මෙලෙස චිරාත් කාලයක් පවත්වාගෙන ඒමේ ගෞරවය හිමි වන්නේ ස්වාමීන් වහන්සේලාටය. බුද්ධ ශාසනයේ පැවැත්මට අවශ්‍ය මූළික කාරණය වන්නේ සංඝයා වහන්සේලාය. ස්වාමීන් වහන්සේලා සිවුරු හැර යෑම බුද්ධ ශාසනයට විශාල බලපෑමක් එල්ල කරයි. එසේ සිවුරු හැර නොයෑමට කටයුතු සම්පාදනය කිරීම ශාසනඨිතිකාමි සියලු දෙනාගේම වගකීමකි. එම කාරණය මැනවින් තේරුම් ගනිමින් සිවුරු හැර යෑමට සිදුවන්නේ ඇයිද යන්න ගැන සංඝ සමාජය තුළින්ම කරන ලද  විමර්ශනයක කරුණු මත රචිත කෘතියකි සමරසිංහ ගුණසේකරගේ සිවුර හැර යෑම.

සිවුර හා සෙංකෝලය - පූර්ව යටත් විජිත සමය හා පශ්චාත් යටත් විජිත සමය මෙන්ම සමකාලීන දේශපාලන තත්වය මැනවින් විග්‍රහ කරමින් මින් බුදු දහමට ඇති බලපෑම පිළිබඳ විහ්‍රහ කරමින් තුලනාත්මකව ලියැවුණු කෘතියක් ලෙසිනි.

පරිනිර්වාණයට පසු සියවස් තුනක් - මහා පරිනිර්වාණ සූත්‍රය විෂය කොට ගෙන ලියැවුණු ශාස්ත්‍රීය කෘතියක් ලෙස හඳුන්වා දිය හැක.

බෞද්ධ භික්ෂුවගේ ආගමික හා සාමාජික කාර්ය භාරය - මෙය කතුහිමියන්ගේ පරයේෂණ ග‍්‍රන්ථයකි. ජපානයේ බුදුදහම හා එහි විකාශය පිළිබඳ ව අප‍්‍රකට කරුණු රාශියක් එළිදරව් කරන අතර ජපන් ජාතිකයන් පන්සලට පැමිණෙන්නේ කවර අරමුණු ඉටුකර ගැනීම සඳහා ද යන්නත් පැහැදිලි කර තිබේ. ලංකාවේ සහ ජපානයේ භික්‍ෂූන් ඉටුකරන කාර්්‍යභාරයත් ඉටු කළ යුතු කාර්්‍යභාරයත් විවරණය කරන මෙම මා හැඟි ග‍්‍රන්ථය ගිහි පැවිදි දෙපක්ෂය ම අනිවාර්යෙන් කියවිය යුතු සංස්කරණයකි.

විනය කර්ම පොත - මල්වතු මහා විහාරය විසින් පවත්වා ගෙන එනු ලබන විනය නීති රීති මෙම ග‍්‍රන්ථයට ඇතුළත් කර තිබේ. පැවිදි කරවන පිළිවෙල, උපසම්පදා විනය කර්මය සිදුකිරීමට පෙර සම්පූර්ණ කළ යුතු වත් පිළිවෙත්, මල්වතු හා විහාර සම්ප‍්‍රදායට අනුකූල ව උපසම්පදා විනය කර්මය වැනි මාතෘකා හා ඊට අදාළ සියලූ ම උප මාතෘකා රාශියක් යටතේ ඡායාරූප සහිත ව ලියැවුණු මෙම ග‍්‍රන්ථය කාලීන ශාසනික ග‍්‍රන්ථයකි. 

ආදි බුදුදහමෙහි පැනෙන නීති දර්ශනය - විනය පිටකයේ පාරාජිත පාළිය පිළිබදව නෛතික දෘෂ්ඨිකෝණයකින් කෙරෙන විචාර පූර්ව අධ්‍යායනයකි.

බුද්ධ කාලීන සංඝ සමාජය - සංඝ සමාජය වූ කලී භික්‍ෂු, භික්ෂුණි වශයෙන් කොටස් දෙකකට බෙදෙයි. මේ ග්‍රන්ථයෙන් විස්තර කොට ඇත්තේ බුද්ධ්කාලින සංඝ සමාජයට අයත් භික්‍ෂු ශාසනය පිළිබඳ තොරතුරුය.

ශ්‍රී ලංකාවේ සංඝ සංවිධානය - ශ්‍රී ලංකාවේ සංඝ සංවිධානය ආරම්භවූයේ මිහිඳු හිමියන්ගේ ප්‍රධාන ශිෂ්‍යා වූ අරිට්ඨ මහා රහතන්වහන්සේගෙන් ය. ඒ අනුරාධපුර යුගයේ ය. ඊළගට එළඹෙන්නේ පොළොන්නරු - දඹදෙණි යුගයන්ය. ඒ යුග මධ්‍යතන යුග වශයෙන් හැදින්වේ. එම මධ්‍යතන යුගයේ සංඝ සංවිධානය පිළිබඳ මෙම ග්‍රන්ථයෙන් තොරතුරු සපයයි.

ප්‍රාචීන විභාග සඳහා ඉදිරිපත් වන විද්යාර්තින්ගේ පහසුව සඳහා ප්‍රාචීන විභාග සඳහා නව නිර්දේශයන් ට අනුව එක් විභාගයක එක විෂයක් සඳහා එක පොතක් වශයෙන් ප්‍රාචීන ප්‍රාරම්භ,
 මධ්‍යම, අවසාන විභාගත්‍රය සඳහා පොත්  නිකුත් කල "බුද්ධි විනෝදනී" ග්‍රන්ථ මාලාවේ එක් ග්‍රන්ථයකි..
විනය පිටකයෙහි ඇතුලත් හික්මීමට කරුණු මෙම ග්‍රන්ථයෙන් රචිතය..

චීවරඛන්ධකය ඇසුරෙන් සිවුරේ වගතුග - ත‍්‍රිපිටකය, අටුවාව, ටීකාව ඇසුරු කරමින් රචිත මෙම සුවිශේෂී වූ ග‍්‍රන්ථය, සිවුර පිළිබඳව බොහෝ කරුණු ඉගෙනීමට ගවේෂණයට ඉඩකඩ ලබාදෙනු ඇත.

ඩබ්ලිව්. එස්. කරුණාරත්න මහතා විසින් වසර ගණනාවක පෙර ලංකා භික්ෂු සම්මේලනය ඉදිරියේ පවත්වන ලද “භික්ෂුවගේ උරුමය හා කාර්යභාර්යය” නම් ශාස්ත්‍රීය දේශනය මෙම ග්‍රන්ථයේ අන්තර්ගතය වේ.  භික්ෂුවක් සතු වියයුතු බෝධිසත්වවාදී , යුක්තිවාදී , අපක්ෂපාතී , විචාර පුර්ව , අපරාජිත , ස්වාධීනත්ව ගුණාංගයන් විස්තර කරන මෙම ග්‍රන්ථය සිය භූමිකා  සංවර්ධනයෙහි ලා තත්කාලීන භික්ෂු සංඝයා වහන්සේලාට අතිශය වැදගත් වනු ඇත. 

භික්ඛුනී විනය - සිංහල හා පාළි පෙළ අටුවා, ටීකා පරිහරණය කරමින් ලියැවුණු භික්‍ඛුනී විනය නම් කෘතිය බුද්ධ කාලීන හා වර්තමානයේ භික්‍ෂුණී ශාසනය පිළිබඳ පුළුල් අවබෝධයක් ලබා ගත හැකි කෘතියක් ලෙසින් හඳුන්වා දිය හැක. 

මෙහෙණිවත - භික්ෂු, භික්ෂුණී, උපාසක, උපාසිකා යන සිව් පිරිසෙන් සමන්විතමෙම සස්නෙහි, භික්ෂුනීන්ගේ සමස්ථ බුදු සසුනේ ප්‍රතිරූපයට වන වන යහපත් බලපෑම කෙබඳු ආකාරයක දැයි විමසා බැලීමත්, භික්ෂුණී ශාසනය නැතැයි යන වැඩි දෙනාගේ වැරදි මතයට එරෙහිව, නිවැරදි ස්ව මාර්ගයේ යන අධිස්ථානයෙන් ලියන ලද ග්‍රන්ථයකි මෙය.

සිරිලක මෙහෙණි  උදාව - භාරත දේශයෙන් ආරම්භ වුන භික්ෂුණී ශාසනය ලංකාද්වීපයට සංක්‍රමණය වී රඳාපැවතීමත් සමගම එහි ඉතිහාසය සම්බන්ධව කරුණු විමසීමේදී භික්ෂුණීන් සම්බන්ධ පරස්පර විරෝධී අදහස් වලින් යුතු අවධියක සම්ප්‍රදානුකූල අයිතිය සම්බන්ධයෙන් විග්‍රහ කෙරෙන ග්‍රන්ථයකි.

පෑලියගොඩ සුදර්ශන භික්ෂුණියගේ "ප්‍රාතිමෝක්ෂයට හා විනය කර්ම " පොත ලක්දිව විනය සාහිත්‍යයට අලුතින් එක් වූ ග්‍රන්ථයකි. භික්ෂුණී විනය කර්ම පිළිබඳ විස්තර මෙහි තිබේ.. වර්තමාන භික්ෂුණී සමාජයේ අත්පොතක් වශයෙන් භාවිතයට මේ පොත ඉතා සුදුසුය. 

Siksa Samuccaya A Compendium of Buddhist Doctrine