Dhammapada

ධම්මපද වනරත්න ව්‍යාඛ්‍යා දෙවෙනි කාණ්ඩය 6-10 වර්ග - මිනිසාට ප‍්‍රයෝජනවත් වන යම්කිසි ගාථාවක් ඉදිරිපත් කර එහි නිදාන කථාව ද දැක්වීම ධම්මපදයේ සාමාන්‍ය ලක්‍ෂණයයි. ඒ අනුව මෙම පොතේ ද පණ්ඩිත වර්ගය, අරහන්ත වර්ගය, සහස්ස වර්ගය, පාප වර්ගය, දණ්ඩ වර්ගය යන වර්ගවලට අයත් ගාථා සහ නිදාන කථා ද දැක්වේ. මීට අමතර ව ශිෂ්‍යයන්ගේ ප‍්‍රයෝජනය සඳහා පෙළ, සන්නය, පරිකථාවලට අමතර ව පද ගතාර්ථ සහ වියරණ ද ඇතුළත් කොට තිබේ. 

ධම්මපද වනරතන ව්‍යාක්‍යා පළමු කාණ්ඩය 1-5 වර්ග - පිරිවෙන් අධ්‍යාපනය සඳහා නියමිත පළමු කාණ්ඩය වශයෙන් සැලකෙන මෙම පොතට යමක වර්ගය, අප්පමාද වර්ගය, චිත්ත වර්ගය, පුප්ඵ වර්ගය, බාල වර්ගය, ඇතුළත් කර තිබේ. පෙළ, සන්නය, පරිකථා, වියරණ සහ නිදාන කථා වලින් යුතුව ශිෂ්‍යයන්ගේ පරිශීලනය සඳහා ම සැකසුණකි. ධම්මපදය එදිනෙදා ජීවිතයට උපදෙස් ලබාදෙන උපදේශ ග‍්‍රන්ථයක් බැවින් එය කාගේත් පරිශීලනය සඳහා සුදුසු ග‍්‍රන්ථයකි. 

In this volume is presented an English translation of the Pali-Dhammapada by a distinguished Buddhist monk and Pali scholar, Venerable A.P. Buddhadatta of Sri Lanka. The Meaning and Message of the Dhammapada is analysed and explained by eight eminent scholars, which include two Sri Lankan Buddhist monks, Ven. Narada and Ven. Piyadassi, Ven. Bhikkhu Bodhi of America, and five Indians, namely, the well-known Osho, Ven. Acharya Buddharakkhita, Prof. L.M. Joshi, Dr. B.R. Ambedkar and A.K. Bandyopadhyay. The Dhammapada is also available in Prakrit and Sanskrit languages. In the last chapter, the Editor makes an interesting comparative study of the Pali, Prakrit and Sanskrit Dhammapada as well as their translations in the Chinese and Tibetan languages. All this information naturally makes this book a unique study of the Dhammapada.

Nikunja Vihari Banerjee has furnished in this book, The Dhammapada, the complete Pali text in both Devanagari and Roman characters. As the 26 groups dealing with the subject matter of Dhammapada are concerned with things or persons, moral phenomena and miscellaneous items, he has rearranged them in three divisions. A,B and C and brought out the spirit of the message succinctly. In the last chapter he has shown how the Dhammapada echoes the message of the great religions of mankind and thus is universal in character and relevant to people at all times. This is a great book by a dedicated and devoted savant written especially for the benefit of all.

සදහම් කැඩපත ‌- බෞද්ධයෙකු වශයෙන් යහපත් දැහැමි ජීවිතයක් ගත කිරීම සඳහා මෙම ග්‍රන්ථයෙන් මඟ පෙන්වීමක් සිදු කරන අතර අයහපත් පුරුදු යටපත් කොට යහපත් පුරුදු වර්ධනය කර ගැනීමට භාවිතා කළ හැකි අත් පොතකි.

 කලල් වගුරෙන් සිහිල් දිය වෙත - "ධම්මපදයෙන් තෝරා ගත් කතා ප්‍රවෘත්ති රැසක් මෙම කෘතියෙන් සංගෘහිත ව ඉදිරිපත් කෙරෙයි. ජීවත් වන කාල වකවානු, දේශ සීමා පාලන තන්‍ත්‍ර වෙනස් වුව ද මෙම කතා පුවත්වලින් සෑම මනුෂ්‍යයෙකුට ම පොදු සහජ මානව ගති ලක්ෂණ මනා ව විවරණය කරයි. එම කතා පුවත් අපගේ දෛනික ජීවන ගැටළු විසඳා ගැනීමේ දී ද ප්‍රයෝජනවත් විය හැකි අතර ගාථාවන්හි පාළි සිංහල අරුත්වලට අමතර ව පාඨක පහසුව තකා සරල ඉංග්‍රීිසි බසින් ද එහි දළ අදහස දක්වා ඇත."

ධම්මපදය තුළින් කියැවෙන නායකත්ව ගුණාංග හා ඵලදායිතාව - 'න්‍යායන්ගෙන් පමණක් මනස පුරවාගෙන ප්‍රායෝගික නොවන ලෙස ජීවත්වීම සමාජ ප්‍රගමනයට කිසිදු දායකත්වයක් නොදක්වයි. එහෙයින් ප්‍රායෝගික ව ධර්මානුකූල ව ඵලදායී ජීවිතයක් ගත කිරීම තුළින් අනවශ්‍ය ආතතිය දුරු වී යන අතර යහපත් ජීවිතයක‌ට බාධාකාරී සමගිය, සමාදානය විනාශවීම ද වලක්වනු ඇත. එමෙන් ම තවත් අයෙකුට ගරු කිරීමේ මානසිකත්වය තුළ ජීවත්වීමට ජනතාව හුරු වේ. මෙම ග්‍රන්ථයෙන් එකී අවශ්‍යතාවය මැනවින් ඉටුකෙරේ.' මෙම ග්‍රන්ථය මඟින් එම වැදගත් කාලීන අවශ්‍යතාවය ද ඉටු කෙරේ.

ධම්මපදය සහ භගවත් ගීතා - ධම්මපදයෙහි හා භගවත් ගීතාවෙහි එන ගාථා හා එම එක් එක් ගාථාවෙහි තේරුම ද පැහැදිලිව සඳහන් කරමින් මෙම ග්‍රන්ථය රචනා කිරීමට කතෘ එච්. එම්. මොරටුවගම මහතා ගෙන ඇති උත්සහය ප්‍රශංසනීය ය. 

ධම්මපද

ධම්ම පද පාළිය - බෞද්ධයාගේ අත්පොත ලෙස සැලකෙන ධම්ම පදය මුළුමහත් බෞද්ධ ධර්මය ම හකුළුවා දක්වන්නකැ යි කිවහොත් එය වැරදි නොවේ. මේ, ධම්ම පද පාළිය පිළිබඳ ව තිලකරත්න මහතා විසින් සම්පාදිත ග්‍රන්ථයකි. ධම්ම පද පාළියෙහි අඩංගු ගාථා ධර්මයෙහි සිංහල අර්ථය හා බුදුරජාණන් වහන්සේ ඒවා දේශනා කිරීමට මුල් වූ හේතුන් මෙන් ම ඒවායේ අන්තර්ගත ධර්ම කරුණු පිළිබඳ විවරණයක් කර තිබීම ද මෙහි ඇති සුවිශේෂීත්වයකි.

 ධම්මපදයෙන් හෙළිවන දාර්ශනික විග්‍රහය

ධම්මපදය හා බෞද්ධ පුරුෂාර්ථ - ධම්මපදය හා බෞද්ධ පුරුෂාර්ථ නම් ග්‍රන්ථය උසස් උපාධියක් සඳහා කරන ලද පර්යේෂණයකි. එය මුද්‍රිත ග්‍රන්ථයක් වශයෙන් නිකුත් කිරීම වැඩි දෙනෙකුට ප්‍රයෝජනවත් වේයැයි යන හැඟීමෙන් දියපත්තුවේ රේවත හිමි විසින් ප්‍රකාශය‌ට පත් කොට ඇත.

තිබ්බත ධම්මපද සම්බුද්ධ දේශනා - මෙම ග්‍රන්ථයට ඇතුළත් වන්නේ තිබ්බත බුදු දහමේ උදාන වර්ගයට අයත් ගාථා සමූහයයි.

අනඳ පන්හිඳ දුටුව සදහම් - මෙම ග්‍රන්ථය  රචනා කිරීමේ දී වසර කිහිපයක සිට පුර පොහොය දිනයන්හි ලංකාදීප පුවත්පතෙහි පළ වූ ලිපි යම් ප්‍රමාණයක් ද භාවිතා කළ ඇති අතර ධම්මපද ගාථා පාලියෙන් ද එහි සිංහල අනුවාදය ද සහිතව පැහැදිලි කිරීම් මෙමඟින් ඉදිරිපත් කෙරේ.

සිංහල ධම්මපද කාව්‍යය - කුරුණෑගොඩ පියතිස්ස හිමි විසින් රචිත මෙම ග්‍රන්ථය පාලි ධම්මපදයේ පද්‍යමය පරිවර්තනයක් ය.

ධම්මපද ගීතය - 'බුදු සමය වූ කලී, මානව වර්ගයාගේ චින්තන විප්ලවයේ අග්‍රතම අවස්ථාවය. බුදුන් වහන්සේගේ ධර්මයෙහි හරය සර්වප්‍රකාරයෙන් ම නියෝජනය කරන එක් ග්‍රන්ථයක් වේ නම්, ඒ අන් කිසිවක් නොව, ධම්මපදය ම වන්නේ ය. බොහෝ නැණසර වියතුන් විසින් කරන ලද ධම්මපද අනුවාද කිහිපයක් ම ගද්‍යයෙන්  හා පද්‍යයෙන් ඇත්තේ ය. මෙහි ලා මාගේ වෑයම වූයේ, පාලි ධම්මපදය සරල සිංහල ගීතයට නැඟීමය. අනුවාදයෙහි දී හැකිතාක් දුරට සරල ව හා සුගමව දහම් කරුණු ගලපන්නට ද වෑයම් කළෙමි.' යනුවෙන් ඩබ්ලිව්. ඒ. අබේසිංහ මහතා මෙම ග්‍රන්ථය පිළිබඳව විග්‍රහ කිරීමක් සිදු කර ඇත.

ධම්පියාවෙන් මහඟු උවදෙස් - 'බෞද්ධ සාහිත්‍යයෙහි එන කතා අතුරෙහි ධම්මපියාවට ලැබෙනුයේ අද්විතීය ස්ථානයකි. මුළු ත්‍රිපිටක ධර්මය කුළුගැන්වී ඇති කෘතියක් ලෙස ධම්මපදය සැලකුම් ලබයි. එසේ හෙයින් පාඨක ප්‍රජාව ගේ ගෞරවයට ලක් වී ඇති ධම්මපදය ගැන ඇගැයුම් ස්වරූපයෙන් ලියැවී ඇති සඳහනක් දෙකක් මේ පිටු අතර බහාලීමට අප විසිනුදු මඟ නො හැරිය යුතුකමෙකැයි හැඟේ.'

සද්ධර්‍ම සාගර නම් වූ ධර්‍ම පද වර්‍ණනාව

ධම්මපද අර්ථ ව්‍යාඛ්‍යානය - බුදුන්වහන්සේ විසින් දේශනා කරන ලදුව මෙහි ඇතුළත් ගාථා සියල්ල ධර්‍ම විනයෙහි නා නා තැන්හි විසිරී තිබී පසුව ඛුද්දක නිකාය නම් ග්‍රන්ථයෙහි ඒ සියල්ල එක්තැන් කොට 'ධම්මපදය' නමින් දක්වා ඇත.

දිවි මඟ සරසන ධම්මපදය - ත්‍රිපිටකයෙහි වඩාත් ම ජනප්‍රිය ග්‍රන්ථය ධම්මපදයයි. ලොකු කුඩා, උගත් නූගත් කා අතරත් මෙය බෙහෙවින් ජනප්‍රිය වීමට බලපෑ එක් හේතුවක් නම් එහි ඇති සරල බවයි. ජීවිතයේ ඕනෑ ම අවස්ථාවකට සම්බන්ධ කර ගත හැකි ආදර්ශ පාඨ ඇතුළත් ධම්මපදය පැරැන්නන් නිතර ම පරිහරණය කළ ග්‍රන්ථයකි.

ධම්මපද යමක වග්ග විවරණ - ගරු දේවානන්ද හිමියන් විසින් ධම්මපදයේ යමක වග්ගය සම්බන්ධ කර ගනිමින් "යමක වග්ග විවරණය" නමින් මෙම අගනා ග්‍රන්ථය රචනා කොට ඇත.

විවරණ සහ සිතුවම් සහිත ධම්මපදය (වග්ග 1-15) - මෙම ධම්මපදය ඉතා අලංකාර වර්ණ පිංතූරවලින් යුක්ත වේ. ඒ නිසා පාඨකයාගේ නෙත් සිත් ඇද ගැනීමට හේතු වන අතරම ඊට යටින් පාලි ගාථාවත්, එහි සිංහල තේරුමත් දී ඇති බැවින් ඉතා ඉක්මණින් ගාථාවන්ගේ තේරුම වටහා ගැනීමට හැකි වෙයි. ඊට අමතර ව සෑම ගාථාවකම වර්ථමාන කථාවත්, අතීත කථාවත් මෙහි දක්වා තිබේ. එසේම ගාථාව දේශනා කළ ස්ථානය, දේශනා කිරීමේ අරමුණ, දේශනා කරන ලද දේ කවුරුන් අරබයා ද යන කරුණු ද මෙහි ඇතුළත් ය. 

ධම්මපද සමාජය-1 - බුදුන් වහන්සේගේ ධර්මාවාද රැසක් අඩංගුවන ධම්ම පදය ඇසුරෙන් පූජ්‍ය පාතේගම ඤාණිස්සර හිමියන් සමඟ හේමමාලා රන්දුනු විසින් කරන ලද සාකච්ඡා තුළින් රචිත බුදුසරණ පුවත්පතේ පළවූ ලිපි පෙළක එකතුවකි ධම්මපද සමාජය