Philosophy

බෞද්ධ ආචාරවිද්‍යා ප්‍රවේශය - කැළණිය විශ්ව විද්‍යාලයේ පාලි හා බෞද්ධ අධ්‍යයන අංශයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්ය ආචාර්ය. රාජිත  පී. කුමාර මහතා විසින් "බෞද්ධ ආචාරවිද්‍යා ප්‍රවේශය" නමින් සම්පාදිත මෙම පර්යේෂණාත්මක කෘතිය මගින් ආචාර විද්‍යාවේ න්‍යායාත්මක සහ ප්‍රායෝගික වටිනාකම් මැනවින් අවධාරණය කර තිබේ.

බුද්ධිවාදී චින්තනය - ගැඹුරු විෂය ක්ෂේත්‍රයක් වන 'දර්ශනය' විෂය පිළිබඳ  ප්‍රාථමික අධ්‍යයනයක් කිරීමට අවශ්‍ය මූලික ග්‍රන්ථ සිංහල භාෂාවෙන් පවතින්නේ ඉතා සීමිත ප්‍රමාණයකි. බටහිර දර්ශනයේ මූලික ඉගැන්වීමක් වන බුද්ධිවාදී සංකල්පය සමඟ බෞද්ධ ඉඟැන්වීම් තුලනය කරමින් මෙම ග්‍රන්ථය සම්පාදිතය.

තිසරණගතවීම - ත‍්‍රිපිටක හා අටුවා මූලාශ‍්‍ර ඇසුරු කර ගනිමින් සම්පාදනය කර ඇති තිසරණගතවීම නම් මෙම කෘතිය භවගාමී සංසාර සාගරයෙන් එතෙර වීමෙහිලා පළමු අඩිතාලම ලෙසින්, නිවැරදිව තිසරණගතවීම අවබෝධ කරවීමෙහිලා අවැසි දහම් කරුණු සැකෙවින් විස්තර කරනු ලබයි.

Caste And Buddhist Philosophy - From the sixth to the eighth century CE, the Buddhist philosophers paid considerable attention to the issue of the caste-classes. Far from seeking to reform the non-Buddhist social environment, they endeavoured to undermine theoretical attempts at "naturalizing" the social statuses, especially Kumarila's doctrine of the perceptibility of jati. Significant parts of their critique is strongly indebted to earlier, mainly canonical arguments shaped in order to neutralize the Brahmins' pride in caste. But closer scrutiny also reveals the innovations that were made possible by the renewal of Buddhist semantics around the so-called apoha ("exclusion") theory. Eltschinger's study presents the gist of the early Buddhist arguments, the modalities of their appropriation by later philosophers as well as the new developments induced by the epistemologists.

සංශයවාදී රචනා

බෝධිසත්ව ආදර්ශය

විපල්ලාස සංකල්පය

How Buddhism Empowers Personal And Social Change - Embark on a transformative journey with "Unleashing the Inner Potential: How Buddhism Empowers Personal and Social Change”. Immerse yourself in the timeless wisdom of the Buddha's teachings, which transcend the ages to address contemporary challenges like climate change, sustainability, exclusion, and injustice. Discover the revolutionary concept introduced by Siddhartha Gautama the Buddha some 2,500 years ago.

වයසට යනවිට

As expressed in Buddhism, a Buddha is born after several aeons, for the good of, not only humankind but for all the beings and the environment of the universe. It is opportune to rethink whether the most sublime teachings of the Buddha, preached over 2600 years ago, have been well conceived by the world.

අතිපූජ්‍ය හේන්පිටගෙදර ඤාණසීහ හිමිපාණන් වහන්සේ විසින් රචිත ‘මිනිසා හා ජීවිත පරමාර්ථ’ නම් කෘතිය මගින් ලෝක සත්ත්වයා, ඔවුන්ගේ සිතෙහි ස්වභාවය, ක්‍රියාත්මක ස්වරූපය, සත්ත්වයාගේ ප්‍රතිසන්ධිය හා බෞද්ධ ජීවිතයේ පරමාර්ථ ආදී බොහෝ පැතිකඩයන් සාකච්ඡාවට බඳුන් කර ඇත.

අතිපූජ්‍ය හේන්පිටගෙදර ඤාණසීහ හිමිපාණන් වහන්සේ විසින් රචිත ‘දර්ශනය විද්‍යාව හා බුදුදහම’ නම් කෘතිය බුදු දහමේ මූලික ඉගැන්වීම් වන සීල සමාධි පඤ්ඤා පිළිබඳ විහ්‍රහයක නිරත වෙමින් සිත හා සිතෙහි ස්වභාවය පිළිබඳවත් විද්‍යාව මගින් කරුණු ඉදිරිපත් කරමින් පුනර්භවයක් නොමැති බව ව්‍යංගාර්ථයෙන් කරුණු ඉදිරිපත් කරන්නන් වෙත ඒ පිලිබඳ මනා දැනුමක් අනුතර්ගත කරමින් රචනා කර ඇත.

'දීඝනිකායෙන් හෙලිවන දර්ශනික විග්‍රහය (1)' යන මෙම ග්‍රන්ථය තුළින් දීඝනිකාය සම්බන්ධ විවිධ ප්‍රස්තුත විවරණ ඇත්තේ නමුත්, මෙම ග්‍රන්ථය නවමු ප්‍රවේශයක් සහිත දාර්ශනික විග්‍රහයක් බැව් ග්‍රන්ථය නිරීක්ෂණය කිරීමෙන් පැහැදිලි වේ. එය මනාව සනාථ වන්නේ , 'මුසාවාද යනු තාර්කික සිද්ධාන්තයක් මිස සමාදානයක් නොවේ' යන නිගමනය හැදින්වීම තුළදීම සනාථ කොට ඇති හෙයිනි. මෙම ප්‍රස්තුත විග්‍රහය එතෙක් මෙතෙක් සකාච්ජාවට භාජනය නොවූ උපන්‍යාශයක් වැනිය

'දීඝනිකායෙන් හෙලිවන දර්ශනික විග්‍රහය (2)' යන මෙම ග්‍රන්ථය තුළින් දීඝනිකාය සම්බන්ධ විවිධ ප්‍රස්තුත විවරණ ඇත්තේ නමුත්, මෙම ග්‍රන්ථය නවමු ප්‍රවේශයක් සහිත දාර්ශනික විග්‍රහයක් බැව් ග්‍රන්ථය නිරීක්ෂණය කිරීමෙන් පැහැදිලි වේ. එය මනාව සනාථ වන්නේ , 'මුසාවාද යනු තාර්කික සිද්ධාන්තයක් මිස සමාදානයක් නොවේ' යන නිගමනය හැදින්වීම තුළදීම සනාථ කොට ඇති හෙයිනි. මෙම ප්‍රස්තුත විග්‍රහය එතෙක් මෙතෙක් සකාච්ජාවට භාජනය නොවූ උපන්‍යාශයක් වැනිය.

In this profound work of five hundred verses, we encounter a presentation of Buddhism that integrates both the worldly and the transcendent. The clear and sagacious advice laid out on every page serves as a road map to one’s highest goal—whether that goal is a better life, here called the Dharma of ascendance, or the ultimate one of spiritual freedom, the Dharma of the highest good. The verses, written for an unnamed ruler, touch on questions of statecraft, but their broader themes speak to us today because they tackle the difficulty of integrating one’s spiritual journey with the social and political demands of daily life.

Since its beginning, Buddhism has been intimately concerned with confronting and understanding death and dying. Indeed, the tradition emphasizes turning toward the realities of sickness, old age, and death—and using those very experiences to develop wisdom and liberating compassion. In recent decades, Buddhist chaplains and caregivers all over the world have been drawing on this tradition to contribute greatly to the development of modern palliative and hospice care in the secular world at large. Specifically Buddhist hospice programs have been further developing and applying traditional Buddhist practices of preparing for death, attending the dying, and comforting the bereaved.

බුදු සමයේ මූලික ඉගැන්වීම් විමසා බලන විට, එම ඉගැන්වීම් වල හරය මුළුමනින් ම මනෝ විද්‍යාත්මක බව පෙනී යයි. බුදු සමය තුළ " පුද්ගල මනස " යන සංකල්පය ට හිමිවන්නේ, ඉතා වැදගත් ස්ථානයකි. ඒ පිළිබඳව ඉතිහාසයේ මෙතෙක් ඉදිරිපත් වී ඇති විශිෂ්ටතම අර්ථකතනය ලොව ට හඳුන්වා දී ඇත්තේ බුදු සමය මගිනි. පුද්ගල මනස ගැන, බුදුසමයේ තරම් ගැඹුරනේ, බටහිර මනෝ විද්‍යාවේ හෝ කිසියම් ආගමක හෝ දර්ශනයක හෝ වෙනත් කිසිම තැනක හෝ විග්‍රහ කර නැත. නිර්වාණය යනු තෘෂ්ණාව ප්‍රධාන කොට ඇති සියලු කෙලෙස් වලින් පුද්ගල මනස නිදහස් කර ගැනීම යි. බුදුසමයේ ප්‍රධාන අරමුණ වන්නේ, නිර්වාණය සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා පුද්ගලයා ව මෙහෙය වීමෙන්, ඔහුව සියලු දුකින් මුදවාලීම යි. මෙම කාර්යභාරය සඳහා බුදු සමය තුළ, පුද්ගල මනස උපයෝගී වන්නේ කෙසේදැයි පෙන්වාදීම මෙම කෘතියෙහි මූලික අරමුණ යි.

Buddhism is a religion that is concerned with taming and training the mind. hence it furnishes a detailed and immaculate philosophy of mind both for the layman and the clergy to grapple with and realize prof. y.Karunadasa who is a well known commentator in buddhism already known for his 'Buddhist Analysis of Mind' has given a stanning commentary on the buddhist view-point of mind, which seems to be oven more interesting.

බුදුරජාණන් වහන්සේගේ නෛර්යාණික වු ශ්‍රේෂ්ඨ ධර්ම මාර්ගය මූලික වශයෙන්ම ප්‍රකට කෙරෙන, වඩාත් පැරණි යයි පිළිගනු ලබන පාලි පිටකාගත ඉගැන්වීම් පාදක කොටගත් ලිපි අඩ සියෙයකින් සමන්විත වන මෙම කෘතිය බුදු දහම පිළිබඳ අධ්‍යාපන අධ්‍යයන කාර්යයන්හි නිරත නවීනයන්ගේ මෙන්ම ප්‍රවීණයන්ගේද මනදොළ සපුරා ලන්නකි. ප්‍රමාණයෙන් කුඩා වුවද ධර්ම ශාස්ත්‍රීය අගයෙන් කුඩා නොවන මෙම ලිපි තුළ බොහෝ විට හමුවන්නේ මූලාශ්‍රයද පාදක කොට ගනිමින් සමාජ සංස්කෘතික වැදගත්කමක් ඇති අප අතර සාකච්ඡාවට බඳුන්වන කාලීන ප්‍රස්තුතයන් පිළිබඳ සිදුකෙරෙන විචාර පූර්වක සාකච්ඡාවන්ය. මෙම කෙටි නිබන්ධන සමහරක් විටින් විට පුවත්පත්වල පළකරන ලද ඒවාය. එහෙත් ඒවා මෙසේ සංග්‍රහ කොට නැවත ප්‍රකාශයට පත්කිරීම බෞද්ධ අධ්‍යයන ක්‍ෂේත්‍රයට කරන ලද මහගු මෙහෙවරකි.

අපගේ චින්තන ක්‍රමයේ විපර්යාසයක් ඇති කළ අතීත සහ වර්තමාන විද්‍යාත්මක සොයා ගැනීම් අරබයා මා තුළ පුබුදිත තිගැස්ම ඔබ සමඟ බෙදා ගැනීමට මට අවශ්‍ය ට ඇත.¨" මහා පිපිරුමේ (big bang) සිට කෘෂ්ණාවාට (black holes) දක්වා ද, අඳුරු පදාර්ථයේ (dark matter) සිට සිදු විය හැකි යැයි සැලකෙන මහා හැකිළීම (big crunch) දක්වා ද විශ්වය පිළිබඳ ව ඇති අපගේ චිත්ත රූපය අරුමය දනවන ආකල්ප වලින් සහ අපූරු සත්‍යයන්ගෙන් පිරි පවතී." "විශ්වය හා බැඳි මෙම පින්තූරය තුළට මිනිසුන් වන අප අවතීර්ණ වූයේ කෙලෙස දැයි කියැවෙන වෘත්තාන්තය වනාහි, දකින දෙය වටහා ගැනීම සඳහා අප දරන ප්‍රයත්නයේ වෘත්තාන්තය ම වේ.¨
බ්‍රිතාන්‍ය,විශ්ව න්‍යායාචාය්‍ය, ස්ටීවන් ඩබ්ලිව්. හෝකිං

ප්‍රකට ගුන්ථ කර්තෘවර එස්. අයි.ගමගේ මහතාගේ නවතම කෘතිය ලෝකය,සත්ත්වයා සහ නිර්වාණය යි ග්‍රන්ථ නාමය ම මෙහි අන්තර්ගතය සුවසල් විෂය පථයක් ස්පර්ශ කරන බව පැහිදිලිව ප්‍රකට කරයි. මීට පෙරාතුව පළ වූ "මිනිස් සිත, "සසර ගමන සහ පුනරුත්පත්තිය” කෘතියෙහි සාකච්ඡාවට බදුන් වූ චිෂය ක්ෂේත්‍රයේ ම ඉදිරි පියවරක් ලෙස නවතම කෘතිය හැදින්වීම යෝග්‍යය පරිච්ඡේද වයි එකකින් පරිමිත මෙය සාමාන්‍ය සිංහල පාඨක ලෝකයා අරමුණු කර ගනිමත් සැකසී ඇත. මෙබඳු විෂය පථයක් ආවරණය වන සේ භුන්ථයක් සැකසීම කෘතහස්තලේඛකයෙකුට මිස සුළුතරයෙකුට කළ නොහැකිය. කෙනෙකු සතුව විශ්ව කෝෂයට බදු දැනුමක් තිබිය හැකිය එහෙත් ඒ දැනුම පාඨකයා වෙත වහනය කිරීම ලේසි පහසු කාර්යයක් නොවේ මේ අභියෝගය ගමගේ මහතා සාර්ථක ලෙස ජයග්‍රහණය කොට ඇත සිංහල ගුරු සිසු දෙපිසේ ම ඥාන පථය පෘථුල කිරීම සඳහා ප්‍රයත්න දරන ගමගේ මහතා සාමාන්‍ය සිංහල පාඨක ලෝකයාගේ ඥානාහි වෘද්ධය පිණිස කැප වීමද පැසසුම් කටයුතු වෙයි ගමගේ මහතාගේ මේ කෘතිය ජංගමශීලී අතිශය සංකීර්ණ වර්තමාන සිංහල පාඨක සමාජය වෙත නොකල්හි හමා ආ අමා පවනක් වේවා යි තම
එච්. එම්. මොරටුවගම